تقویت حافظه چیست ؟ چگونه حافظه قوی داشته باشیم؟

تقویت حافظه چیست؟

توانایی حفظ کردن هر مسئله و مطلبی، به خاطر سپردن و یادآوری خاطرات، یادگیری و به صورت کلی به یاد آوردن هر موضوع و مسئله‌ای، به کمک حافظه صورت می‌گیرد. در واقع حافظه بخشی از مغز است که وظیفه نگهداری اطلاعات و داده‌های مختلف را دارد و در مواقع موردنیاز این اطلاعات ذخیره شده را به یاد خواهد آورد. در برخی از موارد، حافظه عملکرد مطلوبی ارائه نمی‌دهد و در یادآوری اطلاعات با اختلال و مشکل مواجه می‌شود که اصطلاحا به آن کاهش حافظه گفته می‌شود. مشکل کاهش حافظه مسئله مهم و جدی است که در صورت عدم رسیدگی و شدت یافتن آن، باعث به وجود آمدن خلل و مشکل در زندگی عادی روزانه نیز می‌شود. اما به منظور جلوگیری از کاهش حافظه و یا بهبود حافظه کاهش یافته، باید اقداماتی برای تقویت حافظه انجام داد. حتماً این سوال به وجود می‌آید که تقویت حافظه چیست و چگونه می‌توان حافظه را تقویت نمود؟ تقویت حافظه به مجموعه تکنیک‌ها و اقداماتی گفته می‌شود که باعث عملکرد بهتر حافظه شده و باعث افزایش قدرت نگهداری اطلاعات و بازیابی سریع‌تر آن‌ها می‌شود. با انجام روش‌ها و اقدامات تقویت حافظه، می‌توان از کاهش حافظه جلوگیری نمود و افرادی که دچار کاهش حافظه شده‌اند نیز بهبود خواهند یافت. علاوه بر این، عوامل و اقداماتی نیز وجود دارند که باعث آسیب به حافظه می‌شوند، بنابراین باید با این عوامل نیز آشنایی کامل پیدا کرد. مادر این مقاله به موضوعات مختلفی در رابطه با حافظه خواهیم پرداخت و به سوالات اساسی در مورد تقویت حافظه و عوامل آسیب زا در داشتن حافظه قوی خواهیم پرداخت پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

عوامل تاثیر گذار بر روی تقویت حافظه؟

عوامل مختلفی وجود دارند که قابلیت تأثیرگذاری بر روی حافظه و تقویت آن را دارند. با تقویت حافظه می‌توان اطلاعات را از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلندمدت انتقال داد و همه اطلاعات ذخیره شده را با سرعت بیشتری به یاد آورد. در ادامه برخی از عوامل تأثیرگذار برای تقویت حافظه بیان شده است.

•        خواب کافی

خواب کافی باعث تقویت حافظه شده و کمبود خواب نیز باعث کاهش حافظه و اختلال در آن می‌شود. میزان خواب کافی برای تقویت حافظه، 8 ساعت که بیشتر یا کمتر شدن آن تاثیر معکوسی بر حافظه خواهد داشت. همچنین تایم خواب نیز بسیار اهمیت دارد و بهتر است که از ساعت 11 شب تا 7 صبح باشد.

•        مدیتیشن کردن

مدیتیشن نیز یکی از روش‌های بسیار موثر و کاربردی برای تقویت حافظه است. نشستن در یک محیط آرام و دور کردن افکار مزاحم و تمرکز بر روی یک موضوع، باعث حذف افکار منفی و مزاحم و ورود افکار جدید می‌شود.

•        تغذیه مناسب

یکی دیگر از عوامل موثر در تقویت حافظه، تغذیه مناسب است. مواد غذایی مستقیما بر روی حافظه تاثیر گذاشته و درصورتی که برخی از مواد غذایی مصرف شود، به تقویت حافظه کمک خواهد نمود. حبوبات، گوشت، سیب زمینی و مواد غذایی که سرشار از آهن هستند به تقویت حافظه کمک می‌کنند. همچنین مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم و فسفر مانند مانند گردو، تخم مرغ، ماهی و غیره نیز بر تقویت حافظه منجر خواهد شد. همچنین مصرف قند طبیعی مانند توت و مویز باعث تقویت حافظه شده و مصرف قندهای طبیعی نیز به اختلالات حافظه منجر می‌شود. شکلات تلخ به دلیل عدم داشتن قند، تاثیر مطلوبی بر حافظه دارد.

•        بازی‌های فکری

درگیری و به چالش کشیدن مغز باعث تاثیر بر قشر خاکستری شده و به تقویت حافظه کمک می‌کنند. انجام بازی‌های فکری به صورت روزانه، تاثیر زیادی بر تقویت حافظه دارد. یکی از بهترین بازی‌های شناخته شده برای تقویت حافظه، سودوکو است که ذهن را درگیر محاسبه و چالش نموده و به تقویت آن منجر می‌شود.

•        موسیقی

موسیقی‌های آرام و روح نواز، تاثیر مثبتی بر عملکرد مغز داشته و باعث تقویت حافظه می‌شوند. بنابراین بهتر است که به موسیقی‌های آرام گوش داد تا علاوه‌بر دریافت حس و حال مثبت، حافظه نیز تقویت شود. همچنین بخوانید:

آیا داشتن یک حافظه قوی امری وراثتی است؟

انتسابی یا اکتسابی بودن حافظه، یکی از مسائل مهمی است که تحقیقات و بررسی‌های مختلفی پیرامون آن صورت گرفته است. تأثیر عوامل مختلف بر روی حافظه، سبب شده است که اختلاف نظرها و نظریه‌های مختلفی در رابطه با میزان تاثیر وراثت بر روی حافظه داشته باشد. اما مطابق با تحقیقات علمی مختلف، این امر به اثبات رسیده است که عوامل ژنتیکی و وراثتی تاثیر زیادی بر داشتن حافظه قوی دارد. باتوجه به پژوهش‌های مختلف، میزان توارث‌پذیری IQ یا ضریب هوشی بین 70 تا 80 درصد است. این نظر با بررسی هوش دوقلوهای همسانی که در یک خانواده و محیط تربیت شده‌اند با دوقلوهای غیر همسانی که در یک خانواده و محیط تربیت شده‌اند مورد بررسی قرار گرفته و به اثبات رسیده است. اما داشتن هوش بالا و حافظه قوی به یک فاکتور و معنی مربوط نمی‌شود، بلکه مواردی مانند قدرت تخیل، توانایی تشخیص، توانایی ذهنی و غیره را نیز شامل می‌شود. بنابراین عوامل محیطی و تربیتی نیز بر روی ذهن و قوی بودن آن موثر هستند. برای مثال مطالعات نشان داده است که کودکانی که در شرایط محیطی و تغذیه مناسب‌تری بوده‌اند، از هوش بالاتری برخوردار هستند.

عوامل آسیب زا در داشتن یک حافظه قوی

همانطور که رعایت برخی از نکات و انجام برخی اقدامات باعث تقویت حافظه می‌شود، عواملی نیز وجود دارند که به داشتن یک حافظه قوی آسیب وارد می‌کنند. در ادامه برخی از عوامل آسیب‌زا در داشتن یک حافظه قوی بیان و بررسی شده است.

•        مصرف مواد مخدر و الکلی

عامل آسیب‌زای دیگر برای داشتن حافظه قوی، مصرف مواد مخدر و الکل است. مطالعات و آزمایشات مختلف، تاثیر مخرب و منفی این مواد بر مغز و حافظه را به اثبات رسانده است. بنابراین برای داشتن حافظه قوی بهتر است که از مصرف این مواد جلوگیری نمود.

•        مصرف برخی از داروها

برخی از داروها وجود دارند که عوارض آن‌ها، تضعیف عملکرد حافظه می‌شود. داروهایی مانند آنتی هیستامین‌ها، آرام‌بخش‌ها، داروهای ضد اضطراب، مسکن‌ها و مواردی از این قبیل. بنابراین بهتر است که هر دارویی را با مشورت پزشک استفاده کرد و از مصرف خودسرانه برخی از داروهایی که به حافظه اثر منفی می‌گذارند جلوگیری نمود.

•        کیفیت پایین خواب

درصورتی که خواب کم باشد یا کیفیت مناسبی نداشته باشد، باعث آسیب به حافظه می‌شود. خوابیدن باعث آرامش و استراحت مغز شده و عملکرد آن را بهبود می‌دهد. در مقابل نیز بی‌خوابی و کم خوابیدن نیز باعث عدم عملکرد مناسب حافظه می‌شود. برای مثال مدام پریدن از خواب باعث کاهش کیفیت خواب شده و یکی از عوامل آسیب‌زا به حافظه است.

•        عدم فعالیت بدنی کافی

افرادی که فعالیت بدنی کمی دارند بیشتر در معرض مشکلات حافظه‌ای قرار خواهند گرفت. زیرا فعالیت بدنی باعث افزایش جریان خون در کل بدن از جمله مغز می‌شود. بنابراین برای تقویت حافظه باید فعالیت بدنی کافی مانند پیاده‌روی را داشت.

•        استرس و افسردگی

افسردگی و داشتن استرس، جزو مواردی هستند که باعث عدم تمرکز و اختلال در حافظه می‌شوند. هنگامی که افسردگی و استرس بر فردی غالب شود، حواس پرت شده و تمرکز کافی برای یادگیری را نخواهد داشت. همچنین توانایی یادآوری اطلاعات ذخیره شده در حافظه در این شرایط کاهش می‌یابد‌.

تمرین‌های موثر در تقویت حافظه چیست

اکنون که با عوامل مثبت و منفی که بر حافظه موثر هستند آشنا شدید، بهتر است که با تمرین‌های موثر در تقویت حافظه نیز آشنا شوید و با انجام این تمرینات، حافظه خود را در حد مطلوبی تقویت کنید. همانطور که گفته شد، داشتن حافظه قوی تا حدودی به وراثت و عوامل ژنتیکی بستگی دارد اما درصد قابل توجهی از آن نیز با انجام تمرینات مناسب، قابل بهبود و تقویت است. در ادامه برخی از مهم‌ترین تمرین‌های موثر در تقویت حافظه بیان شده است.

• مدیتیشن یکی از بهترین تمرینات برای آرامش ذهن و افزایش تمرکز است و با مدیتیشن کردن می‌توان ذهن خود را برای پذیرش مطالب جدید آماده کرد.
• تمرین توجه به جزئیات نیز راهکاری مناسب برای تقویت حافظه است. برای مثال توجه به جزئیات چهره افراد یا سایر خصوصیات آن‌ها و سپس به یادآوردن اطلاعات ثبت شده.
• یادگیری مطالب و چیزهای جدید، تمرین موثر و مناسب دیگری برای داشتن حافظه قوی است.
• بازی کردن یکی از تمرینات مناسب برای تقویت حافظه است و بهترین بازی‌ها نیز بازی‌های فکری مانند شطرنج، سودوکو، پازل و غیره هستند.
• نوازندگی، تمرین موثر دیگری است که باعث آرامش ذهن و به چالش کشیدن ذهن برای یادگیری می‌شود و در نهایت منجر به تقویت حافظه می‌گردد.
• آموزش و یاد دادن مهارت‌های خود به دیگران نیز یکی از روش‌های موثر برای تقویت حافظه است.

نتیجه‌گیری حافظه یکی از بخش‌های مهم مغز است که وظیفه نگهداری، پردازش و یادآوری اطلاعات و داده‌های مختلف را دارد. برای مثال هنگام یادگیری یک مسئله جدید و یا انجام یک فعالیت، اطلاعات و مطالب یاد گرفته شده در حافظه ذخیره می‌شوند و حافظه از آن‌ها نگهداری نموده تا در مواقع نیز آن‌ها را به یاد آورد. به انجام تکنیک‌ها و روش‌هایی که باعث عملکرد بهتر حافظه در وظایف خود می‌شود نیز تقویت حافظه گفته می‌شود. داشتن حافظه قوی تا حد زیادی به ژنتیک و وراثت بستگی دارد اما عواملی نیز وجود دارند که به تقویت حافظه و بهبود عملکرد آن کمک می‌کنند. مواردی مانند خواب کافی، مدیتیشن، تغذیه مناسب، بازی‌های فکری و غیره باعث تقویت حافظه می‌شوند. همچنین عواملی مانند، مصرف برخی از داروها، مصرف مواد مخدر و الکل، خواب کم و بی‌کیفیت، عدم تحرک و فعالیت بدنی، افسردگی و استرس و غیره نیز باعث آسیب به حافظه می‌شوند. برای داشتن حافظه‌ای قوی و تقویت کردن حافظه می‌توان تمریناتی را انجام داد که از جمله این تمرینات عبارتنداز، یادگیری مطالب جدید، بازیهای فکری، مدیتیشن، نوازندگی، توجه به جزئیات و غیره. بنابراین برای داشتن حافظه‌ای قوی و تقویت حافظه، باید اقداماتی که باعث تقویت حافظه می‌شوند را انجام داد و از انجام کارهای آسیب‌زا به حافظه جلوگیری نمود.