باور چیست؟ چگونه باورهای خود را بشناسیم و آن را پرورش دهیم؟

ای نسخه ی نامه ی الهی که تویی / ای آینه ی جمال شاهی که تویی

بیرون زتو نیست آنچه در عالم هست / از خود بطلب هر آنچه خواهی که تویی

امروزه در دنیایی زندگی می کنیم که 7 میلیارد نفر در آن مشغول به روش های مختلف در حال زندگی و کسب درآمد می باشد. در یک خانواده دو برادر از کیفیت زندگی یکسانی برخوردار نیستند. یک برادر ثروتمند و فوق العاده موفق می شود و دیگری هر روزش سخت تر از دیگری است. چرا این اتفاق می افتد؟ حقیقت این است که تفاوت واقعی انسان ها در ظاهر و جسم شان نیست. بلکه در تفکر و باوری است که دارند و به هیچ وجه با دیگری قابل مقایسه نیست. در حقیقت زندگی شما بازتاب باورهایی است که دارید و به مرور زمان آنها را قبول کرده اید. بنابراین اگر به دنبال تغییر در زندگی یا بهبود شرایط زندگی خود هستید، لازم نیست شهر یا کشور و یا وضعیت ظاهری خود را تغییر دهید. بهترین کار این است که بر روی افکار و باورهای خود کار کنید. در این مقاله به بررسی این موضوع می پردازیم که چگونه باورهای فعلی خود را بشناسیم و آن ها را پرورش دهیم. اینکه باورها چه نقشی در سبک زندگی ما دارند؟

باور چیست؟

شاید در ابتدا لازم باشد به این سوال پاسخ دهیم که باور چیست؟ در حقیقت باید بدانید که باور فکری است که به طور مرتب در ذهن شما تکرار شده و به مرور زمان آن را پذیرفته اید. این باور می تواند درباره خدا، ثروت، موفقیت و هر چیز دیگری باشد. بطور مثال در خانواده ای بزرگ می شوید که مرتب پول و ثروت را مخالف با معنویت می دانند و انسان های ثروتمند را افراد بدی می دانند. وقتی مرتب این حرف ها برای شما تکرار شوند، کم کم آن را خواهید پذیرفت و رغبت و علاقه ای به ثروتمند شدن و کسب مال و منال نخواهید داشت. بنابراین باید مراقب این بود که چه مواردی مرتب به ما گفته می شوند و یا چه کتاب هایی را مطالعه میکنیم. حتی با چه افرادی نشست و برخاست داریم. چرا که بودن بطور مرتب در کنار آنها بر باورهای شما تاثیرگذار خواهند بود.

باورها چطور در ما شکل می گیرند؟

اما چطور باورها در ما به وجود می آیند؟ در این زمینه باید بدانید که چون باورها با تکرار افکار در ما شکل میگیرند، بنابراین جایگاه اصلی آنها در ذهن ماست. امروزه ثابت شده است که ذهن ما در یک دسته بندی به دو بخش ضمیر خودآگاه و ضمیر ناخودآگاه تقسیم می شود. ضمیر خودآگاه مسئول کارهای ارادی است که همه روزه و در هر لحظه در حال انجام آنها هستیم. ضمیر ناخودآگاه مسئول کارهای غیرارادی در بدن ماست. همچنین این بخش مسئول باورسازی در ما هم هست. بنابراین تکرار مرتب افکار باعث باورسازی در ضمیر ناخودآگاه ما می شود.

نقش باورهای ما در سبک زندگی ما

یکی از مهمترین مواردی که در این بخش میتوان به آن پرداخت این است که باورهای ما چقدر در سبک زندگی ما نقش دارند؟ در جواب باید گفت زندگی هر شخص بازتابی از باورهایی است که دارد. در حقیقت ما زندگی خود را بر اساس باورهایی که در ضمیرناخوداگاه خود داریم به پیش می بریم. بطور مثال ما در کشورمان هیچ علاقه ای به خوردن غذاهایی مانند گوشت سگ، سوسک و موارد این چنینی نداریم. اما اگر در کشور چین به دنیا آمده بودید، خوردن این غذاها با خوردن گوشت مرغ برایتان فرقی نداشت. با اینکه معده ما اسید لازم برای هضم این غذاها را دارد، اما چرا حتی توان خوردن آنها را نداریم حتی اگر چند روز گرسنگی بکشیم. حقیقت این است که از بچگی به ما گفتند که خوردن این غذاها حرام است و مرتب برای ما تکرار شده اند. بنابراین در هنگام خوردن آنها با یک مقاومت عجیبی روبرو می شویم. آیا خوردن قورباغه به عنوان یک وعده غذایی برای شما راحت است؟ چرا؟ در کشورهای اروپایی این غذا بسیار لذیذ و عادی به نظر می رسد.

این مثال یادآور این مورد است که باورهای ما می توانند عملکرد فیزیکی ما را بسیار تحت تاثیر قرار دهند یا حتی آن را از کار بیندازند. یک فرد مذهبی در داعش باور دارد که کشتن انسان های بیگناه دیگر کار خوبی است و به راحتی این کار را انجام می دهد. اما شاید من و شما نتوانیم به یک حیوان آسیبی برسانیم. تمامی این موارد در افکاری خلاصه می شوند که مرتب در ذهن ما تکرار شده اند و به باورهای مان تبدیل شده اند.

چگونه باورهای خود را بشناسیم؟

تا اینجا باید فهمیده باشید که باور چیست و چقدر در زندگی شما تاثیر گذار است. هر چند صحبت کردن در این زمینه میتواند به اندازه نوشتن یک کتاب نیازمند توضیح باشد. اما سعی کردیم بطور خلاصه به این موضوع اشاره کنیم. در این بخش به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که چطور می توان باورهای خود را شناخت. باید گفت که شناسایی باورها کار چندان ساده ای نیست و به راحتی نمی توان به تمامی باورهایی که داریم بطور شفاف آشنایی پیدا کنیم. اما در این بخش مواردی را ذکر خواهیم کرد که میتوانند بسیار مسمرثمر واقع شوند.

1.    نگاهی به زندگی خود بیندازید

شاید بهترین و تلخ ترین راه شناسایی باورها این باشد که به زندگی که الان دارید نگاهی بیندازید. آنگاه متوجه خواهید شد چه باورهایی دارید. اگر فکر میکنید باورهای خوبی در مورد ثروت دارید، به موجودی حساب خود نگاهی بیندازید. اگر درآمد و پس انداز خوبی داشته باشید، باور خوبی در این زمینه دارید. در غیر اینصورت باید به فکر تغییر باورهای خود باشید. در سایر زمینه ها هم موضوع به همین شکل است. چقدر اعتماد به نفس انجام کارها را دارید؟ در کارهای گروهی به چه صورتی عمل می کنید؟ آیا در کنار همسر و فرزندان تان زندگی شاد و خوبی دارید؟ اگر غیر از این است به جای مقصر شمردن مردم، جامعه و دین و غیره شاید بهتر باشد نگاهی به باورهایتان بیندازید.

2.    معاشرت با افراد موفق

یکی از بهترین راه های شناسایی باورها این است در دور و بر خود با افرادی که در یک زمینه خاصی موفق هستند در ارتباط باشید. با آنها وقت بگذرانید و ببینید در زمینه های مختلفی که برای شما مهم هستند چه تفکر و نظری دارند. در چنین شرایطی میتوانید به باورها و افکاری که خودتان هم دارید به راحتی پی ببرید. بطور مثال در بین فامیل خود فردی دارید که در تاسیس شرکت خود بسیار موفق عمل کرده است و شما نتوانسته اید مانند او این کار را انجام دهید. مسلما باورها و افکاری که آن شخص دارد با شما متفاوت است. بنابراین با بودن در کنار آن شخص کم کم به این تفاوت ها پی می برید و باورهای خود را بهتر می شناسید.

3.    مطالعه کنید

یکی از بهترین راه ها برای شناسایی باورها این است که هر روز مدت زمانی را به مطالعه کتاب هایی که در این زمینه نوشته شده اند، اختصاص دهید. کتاب هایی هستند که به طور تخصصی به این موضوع پرداخته اند و می توانید با مطالعه آنها کم کم با باورهای خود بهتر ارتباط برقرار نمایید. در حقیقت نداشتن آگاهی در این زمینه مهمترین علتی است که در شناسایی باورهای خود زیاد موفق عمل نمی کنیم. کتابهایی مانند ” بینیدیشید و ثروتمند شوید از ناپلئون هیل” می توانند گزینه خوبی برای شروع باشند.

4.    با یک روانشناس و متخصص در ارتباط باشید

یکی از بهترین راه های شناسایی باورها در کنار مطالعه می تواند مراجعه به یک متخصص باشد. امروزه در تمامی شهرها افراد زیادی در این زمینه فعال هستند و با جلسات مشاوره به ما در شناسایی باورهایمان کمک میکنند. این افراد چون تخصص لازم در این زمینه را دارند و همچنین با افراد زیادی در ارتباط بوده اند، به بهترین شکل ممکن می توانند به ما کمک نمایند.

5.    در سمینارهای مربوطه شرکت کنید

امروزه سمینارها و یا وبینارهای زیادی در همه شهرها در زمینه های باور و مطالب مرتبط با آن برگزار می شود. میتوانید به عنوان یک برنامه منظم در این سمینارها شرکت کرده و به مطالب سخنران به دقت گوش دهید. حتی با او در ارتباط باشید و در این زمینه از او کمک بگیرید. مسلما اگر همت به خرج دهید، بسیار برای شما مفید و کاربردی خواهد بود.

6.    دوره های آموزشی مرتبط با باورها را تهیه نمایید

راه بعدی برای شناسایی باورها می تواند تهیه دوره هایی باشد که در زمینه باور توسط اساتید روانشناسی تهیه شده اند. مزیت تهیه این دوره ها در این است که می توانید بارها و بارها آنها را گوش دهید و یا در اوقات فراغت، رانندگی و هر زمانی که به آنها نیاز دارید، از این دوره ها استفاده نمایید. در این زمینه اساتید زیادی وجود دارند که باید دقت کنید بهترین مورد متناسب با خود را تهیه نمایید.

چگونه باورهای خود را پرورش دهیم؟

حال که راه های شناسایی باورهای خود را شناختید در این بخش به شما راه های پرورش باورها را یاد خواهیم داد. دقت داشته باشید که پرورش باورها یک شبه اتفاق نمی افتند و نیاز به پشتکار دارند.

·       تکرار و تمرین مداوم داشته باشید

پرورش باورها کاری یک شبه نیست. مشکل بسیاری از افراد این است که با دیدن یک فیلم یا مطالعه یک کتاب و یا شرکت در یک سمینار تصمیم به پرورش باورهای خود می گیرند. اما بعد از چند روز انجام کارهای موثر به راحتی از مسیر منحرف می شوند و شروع انجام همان کارهای قدیمی می کنند. بنابراین اگر مصمم به پرورش باورها در ضمیرناخوداگاه خود هستید این را بدانید که ایجاد هر باور در ذهن نیاز به کار مداوم 21 تا سی روزه دارد که حتی یک روز هم در این بین نباید تنبلی و سستی صورت گیرد. بنابراین همانطور که یک ورزشکار با تکرار و تمرین هر روزه در یک حرفه به استاد تبدیل می شود، تکرار و تمرین موارد مرتبط با پرورش باورها در طی یک مدت خاص کم کم شما را به نتیجه دلخواه می رساند.

·       احساس مهمترین راه تاثیر بر ضمیرناخودآگاه

مورد بعدی این است که وقتی در حالت احساسی قرار می گیریم، ضمیرناخودآگاه راحت تر تحت تاثیر قرار می گیرد. در حقیقت احساس خوب از انجام کاری ضمیرناخوداگاه و بدن ما را تشویق به انجام مداوم ان کار می نماید. شاید برای همین است که وقتی شخصی عاشق فردی دیگر می شود، حاضر است برایش هر کاری انجام دهد و هر تغییری را بپذیرد. بنابراین یکی از بهترین راه های پرورش باورها این است که به ذهن خود حس خوبی از تغییر ان باور را برسانید. در این زمینه مورد بعدی که به آن اشاره خواهیم کرد تاثیرگذار خواهد بود.

·       تصویرسازی ذهنی

یکی از بهترین و موثرترین راه ها برای تثبیت باورها تصویرسازی ذهنی می باشد. تصویرسازی ذهنی یعنی تصور چیزی که میخواهید برایتان اتفاق بیفتد. تکرار مداوم این کار به شما کمک خواهد کرد باورهای موردنظر خود را پرورش دهید. بطور مثال وقتی میخواهید فرد ثروتمندی در زندگی خود باشید، نخست باید باور کنید که توانایی و لیاقت ثروتمند شدن را دارید. برای انجام این کار میتوانید بطور روزانه به تصویرسازی این مورد بپردازید که فرد ثروتمندی هستید و این ثروتمندی چقدر به رفاه و سعادت شما و خانواده تان کمک کرده است. تکرار مداوم این کار کم کم باورهای شما را تغییر خواهند داد.

لذت تایید باورها

لذت تایید باورها یک مفهوم مهم در راستای توسعه شخصی و رشد ذهنی است. این مفهوم به معنای نه تنها تأیید باورها و انگیزه‌های مثبتی است که در زندگی داریم، بلکه همچنین آمادگی و لذت از تغییر و تطبیق با تغییرات نیز را در بر می‌گیرد. این مفهوم به ما یادآوری می‌کند که درک بهتری از باورها، انعطاف‌پذیری در تفکر و آمادگی برای به‌روزرسانی آن‌ها داشته باشیم.

در واقع، این مفهوم تاکید دارد که لذت و شادی از تایید باورها نه تنها در تثبیت باورهای مثبت بلکه در آمادگی برای تغییر و رشد نیز می تواند بسیار موثر باشد. به جای دیدن تغییر به‌عنوان چیزی ناخواسته یا ترسناک، ما می‌توانیم با انعطاف‌پذیری و بازنگری در باورهایمان، لذت و هیجان از این مسیر را تجربه کنیم.

از این دیدگاه، تغییر باورها به یک ماجراجویی شخصی تبدیل می‌شود که ما می‌توانیم از آن لذت ببریم و از پیشرفت و رشد بهره‌برداری کنیم. این نگرش می‌تواند به ما کمک کند تا با انگیزه و انرژی بیشتری به دنبال افزایش سطح ‌های جدید از دانش، فهم و شناخت در مورد خودمان و دنیای اطراف باشیم.

تایید باورهای قدیمی

تمامی باورهایی که داریم ناردست نیستند. گاهی اوقات باورهای درست و قدرتمندی داریم که باید مرتب آنها را به خود یادآوری کنیم. در اصل تایید باورهای قدیمی یک مسئله مهم در راستای ارتقاء رشد شخصی و توسعه ذهنی است. برای تایید باورهای قدیمی می‌توانید به موارد زیر توجه کنید:

·       پیدا کردن ابعاد مثبت آن باور

هر باور حتی اگر قدیمی باشد، ممکن است ابعاد مثبتی داشته باشد که به شما کمک می‌کند. به دنبال جوانب مثبت و مفید در باورهای قدیمی خود بگردید و آن‌ها را تایید کنید.

·       تجربه‌های موفقیت

به خاطر بیاورید که در گذشته چگونه با اعتماد به باورهای خود موفقیت‌هایی را تجربه کرده‌اید. این تجربه‌ها می‌توانند نشان دهنده اثربخشی باورهایی باشند که در طول زمان پذیرفته شده‌اند.

·       آگاهی از تغییر

ممکن است باورهای شما در طول زمان تغییر کرده باشند. اگر باورهای قدیمی شما همچنان با موقعیت‌ها و اهدافتان همخوانی دارند، این نشان‌دهنده تطابق آن‌ها با مسیر زندگی شماست.

·       تأثیر مثبت بر زندگی

اگر باورهای قدیمی شما تأثیر مثبتی بر زندگیتان داشته‌اند، می‌توانید آن‌ها را تایید کنید. مهم است که باورهایی را که به بهبود و پیشرفت شما کمک کرده‌اند، ادامه دهید.

در کل، تایید باورهای قدیمی نه تنها به افزایش اعتماد به نفس شما کمک می‌کند، بلکه ارتقاء رشد شخصی شما را نیز تسهیل می‌کند. اهمیت دادن به باورهای قدیمی باعث می‌شود تا ارتباط مثبتی با خودتان و تجربه‌های گذشته‌تان برقرار کنید و به تعالی و بهبود زندگی خود پیش بروید.

کلام پایانی

یک روز بهاری در سال 1954، در مسابقه‌ای ورزشی شخصی به نام راجر بانیستر در استادیومی پر از تماشاگر شرکت کرد. راجر بانیستر یک دونده انگلیسی بود که تا آن زمان هیچ دونده‌ای نتوانسته بود یک مایل (1609 متر) را در کمتر از 4 دقیقه طی کند. این موضوع به نوعی چالشی جذاب و پیچیده برای دوندگان به شمار می‌رفت. در لحظاتی پر از هیجان، راجر بانیستر با تلاش‌های بی‌وقفه و تمرکز بر روی هدفش، به نهایت به خط پایان رسید. زمان دقیق او به 3 دقیقه و 59.4 ثانیه رسید. تماشاگران در حالی که تمجید و تشویق می‌کردند، شاهد شکستن رکورد اسطوره‌ای شدند.

تا آن زمان پزشکان از نظر علمی ثابت میکردند که هیچ انسانی نمی تواند یک مایل را در کمتر از 4 دقیقه بدود. اما راجر بانیستر این باور را تغییر داد و بعد از آن ورزشکارهای دیگری از سراسر دنیا و حتی نوجوان های دبیرستانی این رکورد را شکستند. تنها دلیلش این بود که باور کردند این انجام این کار امکان پذیر است. در این مقاله سعی کردیم شما را با این موضوع آشنا کنیم که چگونه باورهای خود را بشناسیم و آن را پرورش دهیم؟ امیدواریم مطالبی که عنوان کردیم برای شما مفید بوده. لطفا نظرات و پیشنهادات خود را در این زمینه با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول

1. چرا نمی توان به راحتی باورهای جدیدی در خود ایجاد کرد؟

دلیلش این است که باورهای قدیمی که در شما شکل گرفته اند، از خود مقاومت نشان می دهند و این ایجاد باورهای جدید در شما را به کاری ناخوشایند تبدیل میکند که باید برایش تلاش کنید.

2. آیا تغییر باورها با بالارفتن سن سخت می شود؟

بله با بالارفتن سن باورهای قدیمی در ما قوی تر می شوند. بنابراین طبیعی است که ایجاد تغییرهای جدید سخت تر باشد. اما انجام این کار غیرممکن نیست.